Prosopografik Profilleme

Sürekli aynı türden profillerin terfi ettiği bir kurumda prosopografi nasıl uygulanabilir ?

Görünürde “liyakat” sistemine dayalı olan bir kurumda,

• Kimler terfi ediyor ?
• Hangi ortak özellikleri taşıyorlar ?
• Terfi etmeyenlerle farkları ne ? gibi soruları sistematik biçimde yanıtlamak.

Benzer süredir çalışan ama terfi etmeyen personel profilleri toplanır.

Ortak yönler ve dışlayıcı kalıplar incelenir :

• Örneğin: "Boğaziçi mezunlarının oranı %70, diğer üniversitelerden çok az kişi terfi etmiş."

• "Tüm terfi edenler A yöneticisinin altında çalışmış."

• "Kadın çalışan oranı %45, ama kadın müdür oranı sadece %5."

Örnek :
 

Bir kamu bankasında son 15 yılda terfi eden bölge müdürlerinin profili inceleniyor.

• 40 müdürün %85’i aynı lisede okumuş, aynı üniversitenin aynı fakültesinden mezun.

• %90’ı aynı genel müdür yardımcısının altında görev yapmış.

• %75’i aynı sendika veya dernekte aktif olmuş.

• Kadın müdür oranı %3.

Terfi mekanizması görünürde liyakat temelli olsa da, prosopografik analiz, görünmeyen ilişkisel yapının (akrabalık, okul, hemşehrilik, klikleşme) belirleyici olduğunu ortaya koyar.

Nelere dikkat edilmeli ?

• Gizlilik ve etik: Veriler anonimleştirilmeli.

• Sayısal analizle niteliksel gözlem birleştirilmeli.

• Kendi içinden terfi etmeyen kurumlarda dış alım profili de ayrıca incelenmeli.

Neden Prosopografi ile yapılmalı ?

• Bireysel örneklerden yola çıkarak kurumsal sistematikleri çözümlemeyi sağlar.

• Görünmeyen ama tekrarlayan kalıpları (okul, memleket, ağ) görünür kılar.

• “Liyakat” söyleminin sosyolojik gerçekliğini test etme imkânı verir.

 

26.05.2025