Belirsizlikle baş etmek : Adjacent Possible kavramı

“Adjacent Possible” (Yanındaki Olası) kavramı, teorik biyolog Stuart Kauffman tarafından ortaya atılmış ve inovasyonun nasıl gerçekleştiğini açıklayan güçlü bir yaklaşımdır. Bu kavram, ister doğada ister insan yaratıcılığında olsun, yeniliklerin mevcut durum üzerine inşa edilerek ortaya çıktığını vurgular.

Yeni keşifler ve fikirler, bilinmeyene ani sıçramalarla değil, mevcut bilgi ve araçların sunduğu yakın fırsatların değerlendirilmesiyle gerçekleşir. Basitçe söylemek gerekirse, yanındaki olası, mevcut durumdan çıkarılabilecek bir sonraki mantıklı adımları temsil eder. İnovasyon, sınırları küçük adımlarla iterek yeni olasılıkları ortaya çıkarmaktır.

Yanındaki Olası Nedir ?

Bu kavramı anlamak için, kendinizi dört kapılı bir odada hayal edin. Şu an sadece bulunduğunuz odayı görebilirsiniz. Ancak bir kapıyı açtığınızda, yeni odalar ve yeni olasılıklar ortaya çıkar. Bu yeni odalar, daha önce erişemediğiniz, ancak şimdi bulunduğunuz odadan hareket ederek ulaşılabilir hale gelen yanındaki olasıdır.

Yanındaki olası şu iki temel prensibe dayanır:

1. İlerleme adım adım gerçekleşir: Yenilikler mevcut bilgi ve koşullar üzerine inşa edilir.
2. Keşif yeni seçenekler yaratır: Ne kadar çok keşfederseniz, o kadar fazla yeni olasılık ortaya çıkar.

Örnekler

Biyoloji: Evrim Süreci
Biyolojide, yanındaki olası kavramı, yaşamın adım adım nasıl evrildiğini açıklar. İlk tek hücreli organizmalar, bir anda karmaşık hayvanlara dönüşemezdi. Her evrimsel adım, bir sonraki adımı mümkün kılarak yeni fırsatlar yarattı.

Örnek:

Balıklarda akciğerlerin gelişmesi, onların karaya çıkmasını sağladı ve bu da karasal yaşamın gelişmesine olanak tanıdı. Teknoloji: İnternetin İcadı
Teknolojik yenilikler de yanındaki olası kavramını takip eder. İnternet, bir anda ortaya çıkmadı; telekomünikasyon sistemleri, bilgisayarlar ve ağ teknolojilerinin birleşimiyle adım adım gelişti.

Örnek:

Tim Berners-Lee, 1989’da Dünya Çapında Ağ (World Wide Web) kavramını ortaya attığında, bu fikir önceden var olan hiper metin, ağ protokolleri ve bilgisayar sistemlerinin bir sonucu olarak mümkün hale gelmişti.

İş Dünyası: Ürün Geliştirme
Şirketler, yeni ürün veya hizmetlerini genellikle yanındaki olası kavramını uygulayarak geliştirir. Mevcut bir ürünü küçük iyileştirmelerle daha iyi hale getirerek, pazar ihtiyaçlarına cevap verirler.

Örnek:
Akıllı telefonların evrimi bunun en iyi örneğidir. Apple, iPhone’u icat ederken, dokunmatik ekranlar, taşınabilir müzik çalarlar ve mobil internet gibi mevcut teknolojileri bir araya getirerek yeni bir olasılığı hayata geçirdi. Hayatımıza ve İşimize Nasıl Uygularız ?

Yanındaki olası, sadece bilim veya iş dünyasında değil, kişisel gelişim, problem çözme ve yaratıcılık alanlarında da uygulanabilir. İşte bu kavramı uygulamanın bazı yolları:
 
1. Mevcut Olanla Başlayın

Yenilik yapmak için sıfırdan başlamanıza gerek yok. Elinizdeki mevcut bilgi, beceri ve kaynaklara bakın ve şunu sorun:
"Buradan hareketle atılacak bir sonraki adım ne olabilir?"
Bu, bir süreci iyileştirmek, yeni bir beceri öğrenmek veya mevcut fikirleri yeni bir şekilde birleştirmek olabilir.

2. Küçük Adımlarla Keşfe Çıkın

Büyük sıçramalar yapmaya çalışmak yerine, küçük adımlar atarak yeni olasılıkları keşfedin. Her küçük adım, daha önce görmediğiniz yeni fırsatları önünüze çıkaracaktır.

Örnek:

• Bir kitap yazmak istiyorsanız, doğrudan büyük bir romanla başlamayın. Önce kısa hikayeler yazın ve yazma becerinizi adım adım geliştirin.

3. Başkalarıyla İş Birliği Yapın

Yanındaki olası, çoğu zaman farklı bakış açıları ve disiplinlerin kesişiminde ortaya çıkar. Farklı alanlardan insanlarla iş birliği yapmak, size yeni fırsatların kapılarını açabilir.
Örnek:

• Teknoloji dünyasında birçok yenilik, mühendisler ile tasarımcıların veya bilim insanları ile sanatçıların iş birliğinden doğmuştur.

4. Rastlantısal Keşiflere Açık Olun

Bazen yeni olasılıklar, plansız keşifler sırasında ortaya çıkar. Serendipite (mutlu tesadüfler) kavramını kucaklayın ve öğrendikleriniz doğrultusunda yön değiştirin.

Yanındaki Olası ve Kişisel Gelişim

Kişisel gelişimde de bu kavram önemlidir. Büyüme sürekli bir süreçtir ve hedeflerinize ulaşmak için büyük adımlar atmak yerine, küçük ve uygulanabilir adımlar atmak daha etkili olur.

Örnek:

• Yeni bir kariyere geçmek istiyorsanız, büyük bir sıçrama yapmaya çalışmak yerine, önce küçük adımlarla ilerleyin:
  • Yeni bir beceri öğrenin,
  • Alanında uzman biriyle tanışın,
  • Küçük projeler yapın.

Yanındaki Olası ve Birinci İlke Düşüncesi

"Yanındaki olası", birinci ilke düşüncesi ile birlikte kullanılabilir. Birinci ilke düşüncesi, fikirleri temel unsurlarına indirgemekle ilgilenirken, yanındaki olası, bu temel unsurlardan hareketle yeni olasılıkları keşfetmekle ilgilidir.

Örnek:

• Elon Musk, hem birinci ilke düşüncesini hem de yanındaki olası kavramını kullanır:
  • Birinci ilke düşüncesi ile uzay yolculuğunun maliyetini nasıl düşüreceğini analiz eder.
  • Yanındaki olası ile yeniden kullanılabilir roketler gibi adım adım ilerlemeler yapar.

Yanındaki Olası Neden Önemlidir ?

Yanındaki olası kavramı, inovasyon ve ilerlemenin küçük, mantıklı adımlarla gerçekleştiğini hatırlatır. Yeni fikirler ve keşifler, çoğunlukla mevcut durumun hemen yanı başındaki fırsatların değerlendirilmesiyle ortaya çıkar.
Bu kavramı hayatınıza uyguladığınızda:

• Yeni fırsatları daha kolay fark edebilirsiniz.
• Başarısızlık korkusunu azaltabilirsiniz.
• Yaratıcı çözümler geliştirebilirsiniz.

Birçok kişi büyük sıçramalar yapmayı hayal ederken, gerçek ilerleme genellikle küçük adımların birikimiyle olur. Yanındaki olası, bu adımları atmanın en etkili yolunu sunar.

13.01.2025